Sức mạnh của axit hữu cơ
Một báo cáo mới được công bố hồi đầu năm 2019 của Novus Internatioanl, INC cho thấy thị trường các sản phẩm eubiotics (vi sinh đường ruột) có trị giá lên tới 4,9 tỷ USD vào năm 2017. Căn cứ theo kết quả nghiên cứu này, thị trường eubiotics đang được kỳ vọng gia tăng giá trị lên 8 - 11 tỷ USD trong 7 năm tới. Hàng loạt sản phẩm eubiotics gồm prebiotics, probiotics và axit hữu cơ, tinh dầu đều là những công cụ hữu ích giúp duy trì sức khỏe cho vật nuôi bằng cách cải thiện hệ miễn dịch của vật nuôi hoặc ức chế các mầm bệnh.
Như kháng sinh, axit hữu cơ cũng mang nhiều hoạt tính kháng khuẩn. Tuy nhiên, chúng hoạt động trên những vi khuẩn bằng cơ chế khác hẳn kháng sinh. Các axit hữu cơ dưới dạng không phân tách có khả năng xuyên qua vách tế bào vi khuẩn và ức chế hoạt tính của một số loại vi khuẩn nhất định như Salmonella spp, Clostridia spp, Listeria spp., E. coli và một số vi khuẩn coliform khác. Có rất nhiều axit hữu cơ mà những hãng dinh dưỡng có thể sử dụng để loại bỏ mầm bệnh và giúp vật nuôi khỏe mạnh như formic, fumaric, lactic, propionic,benzoic, butyric, sorbic, citric, malic…
Mỗi axit đều có đặc tính kháng khuẩn riêng không chỉ ở những vi khuẩn mà chúng nhắm tới, mà còn ở độ nhạy tính kiềm (pH). Bởi vậy, hiệu lực của những axit này đều độc lập theo từng loại và dạng. Ðiều quan trọng là các hãng dinh dưỡng hoặc người chăn nuôi phải nắm được axit hữu cơ hoạt động tốt nhất tùy từng trường hợp cụ thể.
Chống lại ký sinh trùng Eimeria
Một nghiên cứu thử nghiệm gần đây đã phát hiện hiệu lực của các axit hữu cơ lên hiệu suất tăng trưởng và sức khỏe đường ruột của gà trống khi được thử thách với ký sinh trùng nguyên sinh Eimeria. Ðặc biệt, thử nghiệm được thực hiện trên nhóm đối chứng âm với axit benzoic tự do, axit benzoic được bảo vệ bằng cách gắn vào trong chất béo, tributyrin, butyrate bọc canxi, và butyrate không chứa natri. Gia cầm ăn theo chế độ hoàn chỉnh chứa ngô và khô đậu tương gồm lúa mạch đen (10%), khô cải canola (7,5%) và sản phẩm phụ gia cầm (3%) để tạo ra một số thử thách dinh dưỡng ở mức nhẹ. Khẩu phần ăn nói trên đều ở được nghiền vụn. Toàn bộ gia cầm đều được cho uống vaccine cầu trùng chứa E.acevulina, E.tenella và E.maxima 10 lần liều khuyến nghị vào ngày 14. Liều vaccine được lựa chọn dựa trên các thử nghiệm trước đó (kìm hãm tăng trưởng ở mức nhẹ nhưng không làm gà bị tử vong).
Hiệu suất tăng trưởng được xác định vào ngày thứ 7, thứ 14 và 19. Tới ngày 14, toàn bộ axit hữu cơ trừ butyrate bọc canxi giúp cho tỷ lệ biến đổi thức ăn (FCR) hiệu quả hơn nhóm đối chứng âm. Ở ngày 19, 5 ngày sau thử thách Eimeria, chỉ có 3 nghiệm thức dinh dưỡng gồm axit benzoic được bảo vệ, tributyrin và butyrate không natri giúp cải thiện FCR (P<=0,05). (Hình 1)
Axit benzoic được bảo vệ
Trong khi chống lại vi khuẩn, axit benzoic được bảo vệ và butyrate không chứa natri đều có xu hướng làm giảm lượng E.coli manh tràng. Những kết quả đều chứng tỏ rằng axit benzoic được bảo vệ, axit benzoic tự do và tributyrin đều có khuynh hướng giảm Clostridium perfringens manh tràng (P<=0,10). Nhưng chỉ có axit benzoic được bảo vệ là cải thiện được độ sâu của lớp tuyến ruột không tràng tới tỷ lệ lông nhung tốt hơn trong việc duy trì đường ruột và hiệu quả tăng trưởng (P<=0,05).
Cuối cùng, nghiên cứu đã phát hiện ra axit benzoic được bảo vệ có khả năng nâng cao hiệu suất tăng trưởng, điều chỉnh hệ vi khuẩn đường ruột và cải thiện hình thái học đường ruột của gà con. Hiệu lực này tương tự như tributyrin, nhưng tốt hơn axit benzoic tự do và butyrate bọc canxi trong việc cải thiện hình thái học và FCR suốt giai đoạn thử thách Eimeria. Sự phát hiện này đáng lưu ý vì axit butyrate luôn được ca ngợi như một “siêu” axit với nhiều kết quả nghiên cứu rất tích cực. Nhưng trong trường hợp này, axit benzoic được bảo vệ thậm chí còn hiệu quả hơn.
Toàn xã hội đang phản đối sử dụng kháng sinh trong ngành nông nghiệp vì lo ngại sự xuất hiện của siêu virus kháng thuốc. Tại châu Âu, kháng sinh tăng trưởng đã bị cấm từ năm 2006. Tháng 1/2017, một loại thuốc kháng sinh quan trọng cũng bị FDA cấm sử dụng tại Mỹ. Luật quản lý kháng sinh và kháng sinh tăng trưởng ngày càng thắt chặt, các hãng chăn nuôi và dinh dưỡng buộc phải chủ động áp dụng nhiều cách thức mới để giúp duy trì sức khỏe cho vật nuôi.